Về bản phả do Hán Quốc công Ngô Lan biên soạn
Thứ sáu – 14/07/2017 07:02
Bản phả do Thái bảo Hán Quốc công Ngô Lan biên soạn năm Đinh Dậu 1477, niên hiệu Hồng Đức triều Lê Thánh Tông được cho là bản phả đầu tiên của họ Ngô Việt Nam.
NGÔ GIA PHẢ KÝ
Từ trước đến nay, khi biên tập các cuốn phả hệ hoặc các tài liệu về dòng họ, chúng ta thường nhắc đên cuốn phả đầu tiên của họ Ngô do Thái bảo Hán Quốc công Ngô Lan biên soạn năm Đinh Dậu 1477, niên hiệu Hồng Đức triều Lê Thánh Tông. Tuy nhiên cho đến nay chưa bao giờ chúng ta biết đầy đủ nội dung bản phả này, mà chủ yếu dựa vào các bản phả Đồng Phang, Thanh Hóa do Tiến sỹ Ngô Trần Thực biên soạn hoặc cuốn Ngô gia Thế biên – họ Phan Ngô Tống Văn, Thái Bình do Phan Hữu lập biên soạn cũng như một số bản phả của các họ liên quan khác.
Hội đồng họ Ngô Việt Nam (trước đây là Ban Liên lạc họ Ngô Việt Nam) cũng đã chú ý bỏ nhiều công tìm tòi bản phả này nhưng chưa có kết quả.
Gần đây, ông Ngô Hữu Minh, Ủy viên Thường trực Hội đồng họ Ngô Việt Nam, làm việc với ông Ngô Đăng Lợi, nguyên Giám đóc Sở Văn hóa Thông tin Hải Phòng, nguyên Chủ tịch Hội đồng họ Ngô thành phố Hải Phòng, được ông Lợi cung cấp cho bản sao NGÔ GIA PHẢ KÝ, bên trong ghi chép nhiều nội dung quan trọng, gồm:
1- Ngọc phả Ngô Thiên tử (Ngô Thiên tử Ngọc phả cung lục) do Đông các Đại học sỹ Nguyễn Bính biên soạn.
2- Gia phả họ Ngô Đồng Phang do Tiến sỹ Ngô Thế Vinh biên soạn.
3- Chiếu chỉ đời Gia Long ban việc thờ cúng Thái bảo Ngô Từ, vị Khai quốc Công thần triều Lê.
4- Lược ghi gia phả họ Ngô làng Nguyên Kinh – Hải Phòng do Ngô Văn Hoán sao chép.
5- Danh sách các nhà khoa bảng, văn quan, võ tướng của dòng Họ.
6- Các bài văn tế nhân các ngày lễ tết, sóc vọng, giỗ chạp… của dòng họ.
Riêng bản phả họ Ngô Đồng Phang do Tiến sỹ Ngô Thế Vinh biên soạn, phần đầu có chép lại đầy đủ nội dung bản phả do Thái bảo Hán Quốc công Ngô Lan biên soạn.
Trang đầu Phả Hán Quốc công Ngô Lan
Dòng đầu: Động Bàng Ngô tộc tối sơ chi phát nguyên
Bản phả này được trình bày theo 3 phần:
– Khởi nguồn xa xưa của họ Ngô Đồng Phang (Động Bàng Ngô tộc tối sơ chi phát nguyên). Phần này ghi chép chi tiết các đời từ Khởi tổ Ngô Nhật Đại đến Ngô Nhật Dụ, Ngô Đình Thực, Ngô Đình Mân, Ngô Quyền… cho đến khi ông bà Ngô Rô qua đời.
– Thế phả họ Ngô Đồng Phang (Động Bàng Ngô tộc Thế phả). Trong có dẫn các tích về việc ông bà Ngô Rô được thiên táng, rồi cha con Ngô Kinh, Ngô Từ được ông bà Lê Khoáng và Lê Lợi đùm bọc, dựng vợ gả chồng, sau có công lớn trong cuộc khởi nghĩa chống quân Minh xâm lược, trở thành những vị khai quốc công thần, được Triều đình nhà Lê vinh phong các tước vị cao quý. Phần này cũng nêu chi tiết quá trình phát triển và trưởng thành của nhiều lớp con cháu Thái Bảo Ngô Từ.
– Phả hệ họ Đồng Phang (Động Bàng hệ phả): Phần này viết chi tiết các đời từ Ngô Liêu, Ngô Ma Lư cho đến các con của Diên ý Dụ vương Ngô Từ.
Đặc điểm nổi bật của phần này là cách xưng hô đối với các bậc tiền nhân rất rõ ràng, cụ thể. Theo đó, Ngô Liêu, Ngô Ma Lư được tôn xưng là Tiên Tổ; Ngô Rô được tôn xưng là Cao Tổ (tức kỵ hay can), và bắt đầu từ đây được tính là thế hệ đầu tiên (đệ nhất đại); Tiếp theo, đời thứ hai Ngô Tây tôn xưng là Tằng Tổ (tức cụ hay cố); Đời thứ ba Ngô Kinh, tôn xưng là Hiển Tổ khảo (tức ông nội); Đời thứ tư Ngô Từ, tôn xưng là Khảo (tức bố). Các thông tin chi tiết về tên húy, tên hiệu, nơi xuất xứ, tước hiệu… các bà vợ của các vị trên cũng được ghi chép đày đủ, rõ ràng. Ngày mất (ngày giỗ), nơi an táng, đặc điểm vị trí mộ phần của từng người cũng được ghi chép hết sức đày đủ. Kết thúc nội dung ghi về con cái Diên ý Dụ vương Ngô Từ có đoạn viết: “Trên đây là do Thái Bảo Ngô lan biên tập, Ngô Thế Vinh, người Bái Dương chép lai” (Dĩ thượng đương thị Thái bảo Ngô Lan công biên liệt dã, Bái Dương Ngô Thế Vinh cẩn sao).
Căn cứ vào những chi tiết kể trên, chúng tôi có thể khẳng định rằng, đây chính là nội dung bản phả do Hán Quốc công Ngô Lan biên soạn.
Trang cuối Phả Hán Quốc công Ngô Lan
Dòng cuối: Trên đây là nội dung do Thái bảo Ngô Lan biên soạn
Ngô Thế Vinh – người Bái Dương sao chép lại
Đọc kỹ bản phả chúng tôi thấy có một số chi tiết nội dung có khác với nội dung đã được biên tập tổng hợp trước đây, chẳng hạn về con cái Thái Bảo Ngô Từ trong này ghi có 9 con trai và 10 con gái chứ không phải 11 trai, 8 gái như các bản phả khác.
9 con trai Thái Bảo Ngô Từ gồm: 1/ Ngô Việt, 2/ Ngô Lộc, 3/ Ngô Khế, 4/ Ngô Hồng, 5/ Ngô Lương, 6/ Ngô Lan, 7/ Ngô Chiêu, 8/ Ngô Nhạn, 9/ Ngô Nạp.
10 con gái gồm: 1/ Ngô Thị Ngọc Liêu, 2/ Ngô Thị Ngọc Hạ, 3/ Ngô Thị Ngọc Dần, 4/ Ngô Thị Ngọc Sửu, 5/ Ngô Thị Ngọc Dao, 6/ Ngô Thị Ngọc Xuân, 7/ Ngô Thị Ngọc Điệp, 8/ Ngô Thị Ngọc Phúc, 9/ Ngô Thị Ngọc Đức, 10/ Ngô Thị Ngọc Vĩ.
Căn cứ những nội dung trên, các tài liệu liên quan tới đây sẽ phải có những điều chỉnh thay đổi cho phù hợp.
Chúng tôi xin được cung cấp thông tin để bà con trong Họ, nhất là các dòng họ liên quan biết.
Ngô Xuân
